Jak zmniejszyć karę umowną?

Na samym początku chcę podkreślić, że wpisanie kary do umowy nie jest obowiązkowe, nie musi widnieć w umowie i jej brak może być jednym z przedmiotów negocjacji pomiędzy stronami. Kary umowne są jednak powszechnie stosowane, chociażby w umowie kontraktacji., ale mogą być zastosowane we wszystkich rodzajach umów

Ważną kwestią jest to, że nie powinno się zastrzegać kary od niewykonania zobowiązania pieniężnego. Czyli jeśli jedna strona powinna drugiej stronie zapłacić, to nie można nałożyć kary, jeśli do zapłaty nie doszło. Od tego są odsetki.

Zobowiązanie niepieniężne, czyli jakie?

Przykładami zobowiązania niepieniężnego są:

• dostawa towarów,
• obowiązek udostępnienia miejsca budowy,
• zakaz konkurencji,
• zwrot pojazdu po zakończeniu leasingu,
• wykonanie remontu.

Strony mogą też ustalić dowolną walutę kary umownej, ale musi być ona wyrażona w pieniądzu.

Po co ustanawia się kary umowne?

Podstawową funkcją kary umownej jest – powiedzmy – uproszczone ustalenie odszkodowania. Można jednak w umowie przewidzieć, że uprawniona strona, oprócz dochodzenia kary umownej, będzie mogła dodatkowo dochodzić odszkodowania za niewykonanie zobowiązania.

W dodatku strona, która teoretycznie powinna zapłacić karę, może próbować udowodnić, że np. opóźnienie w dostawie jaj nie wynikało z jej winy. Jeśli natomiast ponosi winę w najmniejszym stopniu, to jedynym wyjściem może się okazać wnioskowanie o zmniejszenie kary umownej, czyli tzw. miarkowanie.

KIedy można zmniejszyć karę umowną?

Zmniejszenie kary umownej może być zastosowane w dwóch sytuacjach:

1. gdy zobowiązanie zostało w znacznym stopniu już wykonane,
2. jeśli wysokość kary umownej jest rażąco wygórowana.

Sytuacja nr 1 mówi, że chodzi tutaj o znaczne wykonanie zobowiązania, a nie tylko częściowe.

Drugi przypadek oznacza, że nie możemy kary umownej ustalić w dowolnej wysokości, bo nasz kontrahent może się w ten sposób bronić w sądzie. Ponadto sąd będzie również oceniał całokształt okoliczności, w tym postawę stron przy wykonywaniu umowy, na przykład za zmniejszeniem kary umownej powinno przemawiać to, że opóźnienie w dostawie towaru było nieznaczne.

W orzeczeniach sądów często podnosi się, że rozważając, czy powinno się zmniejszyć należną karę umowną powinno się brać pod uwagę takie kwestie jak przyczyny opóźnienia, przyczynienie się wierzyciela, stopień winy dłużnika, relacja do należnego wynagrodzenia lub ocena stopnia naruszenia interesu wierzyciela. Ocena w tym zakresie wymaga jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia w zakresie przyczyn opóźnienia i jego czasu.

Całkowite anulowanie kary umownej

Prowadziliśmy sprawę rolnika, wobec którego państwowa spółka energetyczna nałożyła karę umowną 40.000 zł za odstąpienie od umowy o dostarczanie prądu. Wcześniej przedstawiciel tej firmy wprowadził klienta w błąd, co tym samym doprowadziło do tego odstąpienia. Sąd uznał nasze racje i uwolnił rolnika od obowiązku zapłaty jakiejkolwiek kary. Jest więc możliwe wnioskowanie do sądu o anulowanie takiej kary w całości, choć jednak częściej będziemy mieli do czynienia ze zmniejszeniem kary umownej.

Jeśli masz jakikolwiek problem prawny, skontaktuj się ze mną: pl@slmadwokaci.pl.